Vorig jaar op 3 oktober propten we, in familieverband, een paar eikenstammetjes vol met mycelium plugs van ‘Lentinula edodes’, de shitake, en dekten de gaatjes keurig af met bijenwas. De plugs lagen al van met vaderdag in de frigo. Een kado van mijn oudste zoon, die ze via Paul Stamets had besteld. Ons eigenste Mycelium kreeg o.a. vorm dankzij Paul Stamet’s inspirerende TED Talk Six Ways Mushrooms Can Save the World.
Zeven maanden lagen de geënte stammetjes beschut in een uithoek van de tuin te slapen, maar op 1 mei maakte ik ze (hopelijk) wakker met een daglange waterdoop.
Nu staan ze fier rechtop in emmers, gevuld met vochtig zand, en is het spannend afwachten of het mycelium ook effectief vruchtlichamen, beter gekend als paddenstoelen, tot bloei laat komen. Het mycelium geeft immers niet altijd een zichtbaar resultaat; het vraagt soms wat tijd of andere omstandigheden voor een ingezette beweging daadwerkelijk aan de oppervlakte komt.
Ondertussen heeft m’n moestuin het heersende droge voorjaar goed doorstaan. Erwten, tuin- en struikbonen floreren met warme voeten in onze humusrijke zandgrond. De zaaiajuin blijft moedig, maar groei zit er niet echt in.
De brocoli’s wassen als kool met al de radijzen die hun voeten koel houden. Een mooie symbiose die ik meeneem voor volgende jaren. M’n ingezaaid bijbloemenveldje op een stukje arme grond staat schraal, alleen de boekweit laat zien dat ze van goede huize is en niet voor niets het graan van de arme boer wordt genoemd. Alleen de gretige (knol)selder heb ik verwend met regelmatige vlagen regenwater. ‘Selder mag je niet te diep planten, die moet de klokken voelen luiden’ hoorde ik ooit. Niets is minder waar, selder moet kunnen zwiepen in de wind.
Een deel van de courgettes loopt duidelijk achterop. Meer dan ik dacht teren ze op vol zonlicht en dat krijgen ze nu net niet.
Begin maart, ook al vroor het ’s nachts nog, begonnen we aan het nieuwe tuinseizoen. Mijn vrouw stond, zoals ieder jaar, op hete kolen. ‘Vorig jaar hadden we al half februari gezaaid in de serre!’
Hoe zou je dat nu ‘niet’ weten als je dat veertien dagen lang iedere dag ingelepeld krijgt? En had ik al willen gebaren van hardhorigheid, de bakken vol voorgezaaide tuinbonen in de eetkamer vielen moeilijk te negeren. Zelf fungeer ik eerder als een oude dieselmotor die ’s ochtends wel wilt starten, ALS je hem tenminste eerst wat opwarming gunt. Een beetje zorg en aandacht verrichten wonderen. En al zit mijn tank ook vol (goesting), ik hoef daarom nog niet persé te rijden. Voor mij begint het vollegrondsseizoen pas als de grond na een lichte grondbewerking opzomert. Tuingrond die dat niet doet, heeft nog duidelijk last van kou en/of vocht. Geduldig wachten is dan de boodschap, het ene seizoen is immers het andere niet.
Ondertussen eten we toch maar volop snijsla, radijzen en spinazie uit de koude serre en lijken de voorgezaaide tuinbonen, in vergelijking met de vollegronds gezaaide, liters groeihormonen te hebben gekregen. Dat kregen ze natuurlijk niet. Aandacht en dagelijkse zorg volstonden.
In de tuin zorgt de natuur grotendeels voor zichzelf. De asperges groeien terwijl je er naar kijkt en de rabarberplanten, al liggen ze aan de noorderkant, stuwen hun stengels resoluut richting zon. Wonderbaarlijk hoe de natuur elke lente opnieuw, zonder opdracht of toestemming, van scratch terug tot wasdom komt. Wat een mateloze, indrukwekkende energie! Wat een levenslust!
De lente is niet meer te stuiten. Dat beseffen ook de jonge erwten, die met hun voeten in de opgewarmde, aangeaarde grond, blozen in de zon.
Het gaat goed in mijn jonge voorjaarstuin en daar word ik dan weer op eenvoudige manier gelukkig van.
Hoe valt dit tuinmansgeluk te omschrijven? Wat telt er dan?
Ach … alles wat geteld kan worden, telt niet noodzakelijk; alles wat telt, kan niet noodzakelijk worden geteld en alles wat je aandacht geeft, groeit. Wie wordt daar nu niet gelukkig van?
Binnenkort eten we spruiten, spruiten uit eigen tuin. Voor een rechtgeaarde tuinder zijn dat de lekkerste. Nog even wachten op deftige vorst en dan de tanden zetten in de net niet te mals gestoofkookte groene pareltjes. Mensen-van-den-buiten weten dat spruiten eten een niet vanzelfsprekende gebeurtenis is. Niet om het minst omdat veel mensen ze niet lusten. Ik wil ze geen eten geven die drager zijn van het spruitentrauma, opgelopen tijdens hun kleuterjaren.
Voor mezelf hou ik me aan drie spruitenregels, maar ‘leven en laten leven’, dus iedereen doet zijn goesting.
De voorbije zonnige oktoberdagen leenden zich als gegoten om nog wat te wieden en te luchten in het najaars- en winterperceel vol frisgroene bladgroenten als andijvie, suikerbrood, wintersla mengsels, winterpostelein en veldsla. Na zo’n beurt de tuingrond zien opzomeren, geeft me altijd een verkwikkend gevoel. Net of ik zelf die deugddoende nazomerwarmte tot in m’n poriën voel stromen.
De wachthoop kon zich eindelijk ook weer verkneukelen met nieuwe vrachten vers groentenafval, om nog te zwijgen van het legertje vliegdansende beestjes dat zich in zijn buurt heeft gekazerneerd. Mooi om te zien hoe iedereen vroeg of laat meeeet uit hetzelfde bord.
Andere plekken in de tuin laat ik dan weer onberoerd. Op de vochtigere plekken zijn mijn kleine bondgenoten immers druk in de weer met opruimen. Broos en breekbaar zijn ze terug uit het schijnbare niets opgedaagd en verrichten geruisloos, maar onverdroten hun taak als frele ‘doodwroeters’. Solitair of in colonne getuigen ze van het wonderbaarlijke open-source recyclage systeen van de natuur.
Mijn tuinzwammetjes hebben er duidelijk zin in. Niet alleen om op te ruimen, maar ook om links en rechts plantgenoten een duwtje in de rug te geven. Ze nestelen zich op hun wortels en zorgen dat die beter voedingsstoffen en water kunnen opnemen.
Als ik dit schouwspel van delicaat geven-en-nemen gadesla, mag ik me als tuinmensje gelukkig prijzen met een miniem bijrolletje. Meer hoeft het blijkbaar niet te zijn.
De wissen oogstmanden krijgen het sedert halfoogst zwaar te verduren.
Ze kreunen onder het gewicht van wat we trots en voldaan uit de groententuin de keuken insleuren. Trots en voldaan, maar ook dankbaar.
Voor die rijke oogst aan Good Mood Food zijn we een heel seizoen met hart en ziel in de weer geweest. Meestal hebben we meer gekregen dan we hebben gegeven. Om het evenwicht te herstellen, delen we wat we te veel hebben en composteren de berg organisch materiaal, die het oogsten en opruimen oplevert. Geven en nemen …
De aarde, de lucht en het zonlicht maken ons dag na dag ietsje meer opmerkzaam dat de herfst op kousenvoeten nadert.
Zo loopt het moestuinseizoen op z’n eind, net als de zomervakantie. Ik zal ‘t missen, zoals een jonge knaap zijn eerste vakantielief: vol hartstocht en hunkering.
