Bijna! Bijna is onze moestuin weer in working order. Door de drukte in onze jonge kruidenkwekerij lag hij er de laatste maand nogal verwaarloosd bij – een mens moet keuzes maken. Niet dat die anders zo pico en bello is: voorstanders van dikke preien op rechte rijen fronsen hier steevast de wenkbrauwen bij zoveel artistieke vrijheid. Maar doorgaans heerst er een soort wildigheid die ik zelf nog kan smaken. Dikke mulchlagen met materiaal van allerlei slag storen niet, net zo min als slaplanten of uien die niet in het gelid staan. Maar een veld vol paardenbloemen en vergeet-me-nietjes waarin je vaag de contouren van groentebedden ontwaart…Zoals zo vaak met groot on-kruid zag het er allemaal veel erger uit dan het was. Een paar tuinuren en een kofferbak vol hakselhout later zag het er alweer acceptabel uit. (Ik schrijf het hier alsof het al helemaal achter de rug is, maar ik heb nog een uurtje of zo te gaan).

Gebruiken wat je hebt is een devies dat ik hoog in het vaandel draag. En wat doe je dan met een massa paardenbloemen? Daar bak je toch gewoon pannenkoekjes van! Het recept is simpel. Pluk een kom vol paardenbloemhoofden, spoel ze en laat uitlekken. Maak een doodgewoon pannenkoekenbeslag. Haal de bloemhoofden door het beslag en bak ze langs beide zijden. Klaar!

In de moestuin oogstten we naast paardenbloemen en rabarber de afgelopen weken ook al tuinbonen. Neen, niet de bonen zelf. Wel de malse toppen van de planten. Daar maak je in een mum van tijd lekkere soep van. Sjalotje stoven, twee handenvol fijngesneden tuinboontoppen toevoegen. Als alles zacht is, aanvullen met 1,5 l bouillon. Mixen en kruiden met peper en zout naar smaak. Ik doe er ook nog een scheut rijstmelk in; die brengt ook wat zoetigheid in de soep.

Planten oogsten in verschillende stadia van de groei zoals deze tuinboontoppen: ook dat is gebruiken wat je hebt. Je hoeft echt niet te wachten op de lookbollen: oogst de lookpijpjes de hele winter lang. Mierikswortel oogst je in de herfst, maar op dit moment zijn de jonge blaadjes een pittige aanvulling voor salades of dressings. Je kan erwten doppen, maar ook de jonge erwtenscheuten zijn lekker…

Ook als het op plantgoed en zaad aankomt, levert gebruiken wat je hebt leuke extra’s op. Naar verluidt zijn kikkererwten mooie kamerplanten. Altijd in voor een experiment liet ik een handvol gedroogde kekers zwellen. De groene puntjes staan nu drie dagen later al boven en als alles goed gaat zouden we ergens in de herfst onze eigen hummus kunnen oogsten. En als dat niet lukt, gaat de plant op de composthoop en maken we er gewoon humus van.

De moestuin; kikkererwten uit de voorraadkast.

]]>

Inderdaad, als zevenblad eenmaal in je tuin is opgedoken, is het vaak nog moeilijk uit te roeien. Elk stukje wortel dat blijft zitten, kan weer uitgroeien tot een nieuwe plant. En bovendien vormt het kruid zo’n dicht tapijt, dat teerdere planten nog nauwelijks kansen krijgen.

Maar zevenblad is tegelijk ook een lekkere wilde groente, met een wat selderachtige smaak.
Eén van mijn lievelingsrecepten is dan ook een zevenblad-gratin.
Een waarschuwing is misschien op zijn plaats: als je merkt dat je het zevenblad in je tuin inderdaad héél erg lekker vindt, probeer dan toch niet al te vaak en al te overvloedig te oogsten… Het zou je anders wel eens kunnen vergaan zoals Lieve van kruidenblog ‘Herboristeria‘, die moest constateren dat na veelvuldig oogsten van deze groente, het jammer genoeg uit de tuin verdwenen was…
 

Aegopodium podagraria - Zevenblad

Gratin van zevenblad

 
Ingrediënten

• ‘n slamandje vol zevenblad
• 1 eetlepel olijfolie
• 1 gehakte ui
• 1 dl groentenbouillon
• 150 g champignons (of oesterzwammen)
• 1 eetlepel tarwemeel
• 1 dl room of sojaroom
• wat geitenkaas (ik gebruik plakjes van een harde geitenkaas, kan ook worden vervangen door een geraspte pittige kaas)
• zwarte peper
• nootmuskaat

Het zevenblad wassen en goed laten uitlekken.
De boter/olie verhitten, de ui lichtjes fruiten en het zevenblad en de paddestoelen meestoven.
De bouillon toevoegen en de groenten nog een tiental minuten laten sudderen.
De bouillon afgieten (bewaren), de groenten even laten uitdampen en in een ingevette ovenschotel doen.
De bouillon opnieuw verhitten, het tarwemeel oplossen in een beetje water en samen met de room aan de bouillon toevoegen, kort doorkoken en op smaak brengen met versgemalen zwarte peper, nootmuskaat… en over de groenten gieten.
Bedek met plakjes geitenkaas. Bak gedurende 20 minuten in een voorverwarmde oven van 200° C, daarna nog 5 minuten onder de grill…
 

Nota

Ik realiseer me heel goed dat zevenblad in een kleine tuin echt een plaag kan zijn. Maar het helpt echt om het zeer regelmatig bovengronds af te snijden en de plant op die manier steeds verder uit te putten. In een wat wildere tuin kan zevenblad, eventueel de bonte cultivar, hier en daar zeker bruikbaar zijn als bodembedekker onder licht struikgewas (ik merk in mijn tuin dat het tegen flinke schaduw niet goed is opgewassen). Als je zorgt dat je aan alle kanten van het ‘zevenbladperk’ gras hebt dat je regelmatig maait, is de kans dat het uit het perk ontsnapt toch heel erg klein.
Als je echter niet houdt van erg eigenzinnig groeiende planten, kan je beter een andere bron zoeken voor deze lekkere groente!

Laat ik de aftrap geven met een lekker lenteslaatje dat je zomaar in je grasveld vindt…
Waarom zou je je gazon maaien als je het ook kan opeten?

Natuurlijk, als je je grasveld wekelijks maait, en elk sprietje dat niet 100% gras is, meteen wegwiedt, dan zal je er weinig eetbaars vinden.
Maar als je hier en daar een strook wat langer laat groeien, vind je daar al snel een hele reeks kruiden die een pittige toets aan elk slaatje kunnen toevoegen. (Of wellicht is er een vergeten hoekje in je tuin waar wilde planten hun gang mogen gaan?)

Ik zal niet zo snel een salade samenstellen van alleen maar wilde kruiden, ik vind het vooral leuk om aan sla of andere rauwkost een verrassend accent te geven met wat wilde kruiden.
Mogelijkheden zijn er alvast te over.

De bittere smaak-range is allicht de eerste waar je bij wilde kruiden aan denkt:

- Kleine veldkers (Cardamine hirsuta) (ja, dat vervelende springzaad uit de border…)
- Barbarakruid (Barbarea vulgaris)
- Pinksterbloem (Cardamine pratensis)

Bij deze kruisbloemigen zit er ook nog een peperachtige scherpte in de smaak.
Jong paardenbloemblad is zuiver bitter. Die bitterheid blijft aanwezig als de plant in bloei komt, maar wordt dan eigenlijk te sterk om lekker te zijn.

Jonge blaadjes van veldzuring (Rumex acetosa) geven een fris-zuur accent (of wat dacht je?). In de lente is de smaak zachter dan in de zomer.

Winterpostelein en roze postelein hebben hooguit een ’sappig-frisse’ smaak, maar geven wel lekker wat volume aan je sla.

Bloemen brengen kleur in je salade: denk maar aan viooltjes (het maarts viooltje heeft een heel bijzonder aroma) of madeliefjes, maar ook sleutelbloemen passen prima in een lenteslaatje.
Alle bloemetjes van kruisbloemigen zijn lekker, zoals nu de pinksterbloemen of bloemetjes van allerhande koolsoorten (Brassica oleracea) (laat volgend jaar in je moestuin dus eens een kooltje staan, zodat het in de lente kan gaan bloeien) en van koolzaad (Brassica napus) en raapzaad (Brassica rapa), en later in het jaar de mooie (en heerlijke) bloemetjes van rucola, raketsla (Eruca sativa).
Ook de bloemen van de judaspenning (Lunaria annua) kan je eten, maar ik vind die hard-violette kleur niet zo smakelijk ogen.

Ook de lipbloemigen zijn allemaal eetbaar, al zijn ze niet allemaal even smakelijk.
Als je het bij wilde kruiden houdt, zou je aan de dovenetels kunnen denken, waarbij vooral de witte dovenetel iets van zoetheid kan inbrengen. Ook hondsdrafbloemetjes worden wel eens genoemd, maar die vind ik niet zo lekker geuren. Toch vormen ze soms (voorzichtig toegepast) een aparte combinatie met tomaat.

Als je een looksmaakje wil, kan je aan alle soorten Allium denken. (Al zijn niet alle lookjes even lekker, eetbaar zijn ze wel stuk voor stuk) Als wilde planten zijn dat bijvoorbeeld daslook en kraailook.
Maar ook look-zonder-look, een plant uit de familie van de kruisbloemigen, heeft een looksmaak (die verdwijnt bij het koken). Look-zonder-look bezorgt je ook geen look-adem.

Je merkt het al, mogelijkheden genoeg om van een saaie kom sla met behulp van wilde kruiden iets heel verrassend te maken!

(Moet ik vermelden, dat je deze kruiden enkel moet plukken in je eigen tuin, of op plaatsen waar je helemaal zeker bent dat er geen sprake is van verontreiniging?)