De liefde van de man gaat door de maag – het is een cliché zo hoog als een huis, maar het zou geen cliché zijn als er geen flukse dosis waarheid achter zat. Het was mijn lief die dit weekend zijn benen onder mijn keukentafel schoof, terwijl ik me tot mijn eigen ontsteltenis ontpopte tot tamelijk volmaakte huisvrouw (al zeg ik het zelf). Plots werden uit het niks hapjes te voorschijn getoverd met ingrediënten waarvan ik me niet eens had gerealiseerd dat ze in mijn koelkast leefden. Mijn beloning was een blik die me weke knieën bezorgde, en laat het ons er voor de rest op houden dat ik vaker zal koken.

Mannen en voedsel, het blijft een winnende combinatie, dat hadden ze ook in de zestiende eeuw al begrepen. En dat culinaire hoogstandjes wel eens het pad konden effenen naar de slaapkamer, was eveneens genoegzaam bekend, en wel in die mate dat voedingswaren op schilderijen bij de goede verstaander al eens rode oortjes konden veroorzaken.

Kijk maar naar Pieter Aertsens Keukenmeid: ietwat naïeve kunsthistorici uit het verleden meenden in de flink uit de kluiten gewassen meid dan al een verheerlijking te mogen herkennen van de zorgzame huishoudster, maar dat was buiten de lichtjes perverse geest van de zestiende-eeuwers gerekend. Wellicht gaat het in het schilderij immers niet om een vrijblijvende voorstelling van groente en vlees, maar om weinig subtiele verwijzingen naar wat ik hier maar netjes zal omschrijven als de ‘vleselijke liefde’. Die wordt letterlijk gesymboliseerd door de royale homp vlees op de voorgrond, maar ook het gevogelte mag in die context letterlijk worden geïnterpreteerd: ‘vogelen’ betekende ook toen al precies wat u nu denkt. Verderop liggen kolen, want komen kinderen niet ‘uyt den kool’? En wat de suggestieve vorm van de pastinaken betekent, dat laat ik graag over aan uw verbeelding.

Met haar volle boezem en brede heupen werd de keukenmeid zo opeens heel wat anders dan de volmaakte huishoudster: eerder belichaamde ze de onverzadigbaar geachte vrouwelijke geslachtsdrift, die gold als een groot gevaar voor de man – want dié wilde natuurlijk niets liever dan een contemplatief en zedig leven leiden, dat begrijpt u. Tja, het feminisme hadden ze nog niet echt uitgevonden, die zestiende-eeuwers!

Intussen durf ik me amper nog af te vragen wat de inhoud van de gemiddelde winkelkar dan wel mag betekenen vanuit allegorisch oogpunt. Pastinaken, wortels en kolen zijn zonder meer verdacht, maar dat geldt even goed voor de in symbolische termen hoogst vergelijkbare, ‘mannelijke’ asperges en de dito augurken, en dan heb ik het nog niet over suggestieve fruitsoorten als pruimen en perziken, die frequent werden afgebeeld op bordeelscènes. Kweeperen verwezen naar de rondborstigheid van de vrouw, en in de oorspronkelijke versie van Shakespeares Romeo & Juliet, geschreven in 1594-1596, kreunde Juliet: ‘Was ik maar een open mispel, en jij, Romeo, een Poperingse peer…’ Een zin die later al te provocerend werd geacht, waarna Juliet dan maar een boompje moest opzetten over een roos.

Hoe dat ook zij: heren, jullie zijn bij deze gewaarschuwd. Als er vanavond plots komkommers worden geserveerd, kolen, pastinaken of asperges, aangevuld met een sappig fruitdessert, weet dan dat jullie zielenheil in het gedrang is. Indien er echter ook een opengesneden vijg op tafel ligt, dan is er nog hoop: twee helften van een vijg staan immers voor niets anders dan onvoorwaardelijke liefde en trouw, en dan maakt u misschien alsnog kans op dat plekje in de hemel…