‘Ik vind dat je er niet buiten kunt volgende keer te schrijven over de politiek,’ zei een vriend van me toen we op een terras zaten in Brussel en de regering net op haar bek was gegaan. ‘Politiek en moestuinen, vanzelfsprekende combinatie,’ pruttelde ik tegen, maar hij hield voet bij stuk: ‘Verzin maar iets. Couper la poire en deux ofzo.’

Nu kan ik u bij deze verzekeren dat peren in de schilderkunst ondergewaardeerd zijn. Fraaie peren – laat staan in tweeën gesneden exemplaren – die ook nog iets zinnigs betekenen zijn zo mogelijk nog zeldzamer dan gezond verstand aan de federale onderhandelingstafel.
Toegegeven, soms duiken peren wel eens op als variant op de appel die Eva in het Aards Paradijs zo schaamteloos van de verboden boom had geplukt. Tenslotte vermeldt de bijbel nergens dat het om een appel ging, dus menig kunstenaar waagde gewoon een gokje. En zo werd het dan de peer die de mens het paradijs kostte, en waardoor de ooit alomtegenwoordige harmonie voorgoed verloren ging. Als politieke allegorie is dat dezer dagen nog niet eens zo ver gezocht.

Veel mooier is echter de peer zoals de Italiaanse kunstenaar Giuseppe Arcimboldo ze toevoegde aan zijn portret van keizer Rudolf II, die van 1576 tot 1608 regeerde over het Heilig Roomse Rijk. De keizer is er geheel opgebouwd uit groente, fruit, gewassen en bloemen, en bij wijze van neus schonk de kunstenaar zijn hooggewaardeerde opdrachtgever niets anders dan een rijpe peer. Het geeft alvast een heel nieuwe dimensie aan het spreekwoord ‘iemand de neus afbijten’.

Een mens zou denken dat de keizer op zijn minst de (boonvormige) wenkbrauwen fronste bij het zien van een dergelijk werk, dat hij zijn hofkunstenaar de laan uitstuurde omwille van zoveel misplaatste humor, of dat hij in het beste geval zijn kersenlippen in een glimlach plooide. Maar niets daarvan: Rudolf II zou zowaar door het dolle heen zijn geweest met zijn schilderij. Want wat nu hooguit een grapje lijkt, of een staaltje van artistiek vakmanschap, was in de late zestiende eeuw niets anders dan nauw verholen politieke propaganda.

Zo dienden de perzikenwangen, het keizerlijke kapsel van gerst en druiven en het lichaam van pompoenen, kolen, pioenrozen en lelies te wijzen op de overvloed, die Rudolf over de door hem geregeerde gebieden had gebracht – of dat wenste de keizer toch graag te geloven. Maar er was meer, want door het tegelijk voorstellen van druiven, pruimen, olijven, artisjokken, perziken, bloesems en, niet te vergeten, een peer, koos Arcimboldo doelbewust voor vruchten en gewassen die onmogelijk op hetzelfde ogenblik rijp konden zijn. Op die manier werd de door bloemen en vruchten opgebouwde Rudolf niets anders dan de symbolische beheerser van de seizoenen. Hij was het, die korte metten zou maken met hete zomers, natte herfsten en koude winters. In de plaats daarvan zou de keizer niets minder brengen dan een zalige, eeuwigdurende lente, waarin werken niet langer nodig is, druiven rijp aan de wingerd bungelen en het koren goudgeel op de velden groeit. Zo zou Rudolf – althans in zijn keizerlijke dromen – niets minder doen dan het verloren gegane Aards Paradijs herstellen. Een mens moet ambitieus zijn in het leven.

Misschien is het wel een idee voor de affiches van de komende kiescampagne. Bart De Wever als een blozende appel, Marianne Thyssen als een citroentje, Alexander De Croo als een blauwe bes. En Yves Leterme, die is in wel meer betekenissen de peulschil. Ofte: ‘de peer’.