Zo hebben alle planten wel hun geplogenheden, hun pleziertjes.
Net als paddenstoelen verlangen planten ook om zich verbonden te voelen met anderen. Al lijkt het evident ze daarom tussen gelijkgezinden te plaatsen, toch gaat het voor de kijkende en voelende tuinman, niet wezenlijk over het doorbreken van hun sociaal isolement, maar eerder over het aanbieden van gunstige ecologische verbanden.
Wie kijken wil met plantenogen, leert elke tuindag boekdelen bij.
Dat wisten de Chinezen al eeuwen:
The best manure is the gardener’s shadow.

Regel 1: Spruiten eet je enkel op zondag.
Spruiten is zondageten. Er zijn goede redenen voor, tenminste voor een zuinige vleeseter. De spruit komt ‘voor mij’ pas tot haar recht met gebraad, liefst varkensgebraad of nog beter varkenshaas.
Regel 2: Spruiten eet je pas als het al gevroren heeft. Laat je niks wijsmaken, een spruit kent pas haar volle diepe smaak als ze stijf heeft gestaan van de vorst.
Geen lepe trucen uithalen, zoals ze me dat ook thuis durven te lappen. Voor alle duidelijkheid, je steekt geen spruiten in de diepvries. Dat is NIET hetzelfde, al valt het moeilijk uit te leggen, vooral aan iemand die het niet wilt verstaan.
Spruiten kweken vergt geen kunstjes.
Zodra de vorst het land uit is kunnen de jonge tere spruitplantjes in de grond. Enige bescherming tegen vogels en koolminnende vretertjes-met-poten is aangewezen.
Een maand later zijn ze niet meer te herkennen. Het zit hen in de familiegenen, ze wassen als kool. In de oksels van de spruitbladeren beginnen zich stilaan kleine verdikkingen te vormen.
Regel 3: Wil je ooit spruiten eten, blijf dan uit die oksels.
Nijp die verdikkingen in godsnaam niet uit! Kale oksels zijn mode, ik weet het en bij tomaten moet je daar de dieven uitpitsen, ook goed. Maar in dit geval is het uit den boze, helemaal fout.
Maanden later en met inachtname van regel 2 stoof of kook je de spruitjes gaar. Laat ze effe in het vergiet op adem komen. Blaker ondertussen fijngesnipperde ui lichtbruin in een kookpot. Meng tenslotte de spruitjes grondig met de glazige ui. Dien op en blijf rustig. Laat je vooral niet afleiden door onwillige tafelgenoten.
Neem een mooie ronde spruit, breng ze traag naar de mond en ruik haar heerlijke geur, laat ze rollen in de mond zodat ze al je smaakpapillen kan beroeren en bijt lichtjes. Geniet van het spruitmoment. Smaakpapillen vernieuwen zich om de 7 dagen. Iedere zondag opnieuw een unieke sensatie in het verschiet. Te beschouwen als een bevestiging van regel 1.

Aan spruiten hangt een luchtje, een koolluchtje, hoor ik mopperen. Bah, allemaal een kwestie van uit de wind te gaan staan en als dat om welke reden ook niet lukt, bedenk dan dat eigen stank altijd beter stinkt dan die van een ander.

De warmoes heeft zich stevig in de grond genesteld en staat er als een rots in de branding. De tuinmelde groeit met het hoofd in de lucht, zonder haar pluimen te laten hangen. De Nieuw-Zeelandse spinazie voelt zich in volle zon volledig in zijn sas en rekt zich schaamteloos en genoegzaam uit, tot groot ongenoegen van zijn buur, de courgette. Wekelijks tracht ik het gevoelig evenwicht door passend geknip in stand te houden. De Nieuw-Zeelander, geboren in een land van verre horizonten, baant zich achter mijn rug onverdroten een andere weg naar de zon. De courgette, die volgens haar palaber echt te weinig aan haar trekken komt, probeer ik met de gepaste beminnelijkheid aan ‘t verstand te krijgen dat de Nieuw-Zeelander in al zijn onstuimigheid toch voor verkwikkende verfrissing zorgt op momenten dat het geen weer is om bloot te liggen.

Wijl het tuinleven gezapig verder kabbelt en het onkruid verstoppertje speelt, lijkt het alsof de tuinman niets meer om handen heeft. Minder vuile handen, dat kan wel, want hem is nu een andere, niet onbelangrijke taak weggelegd. Oog voor detail bijvoorbeeld. Welke bladeren belemmeren het licht aan de rijpende tomaten? Of oog voor comfort. Wilt die spruit geen ruggesteuntje? Of oog voor welbehagen. Is ons courgette nog in haar sas?
Geloof me, een verbonden tuinman heeft momenteel meer dan zijn handen vol.

All plants want is a little water, a little sun, and a little company. And in return they’ll grow and change and reward you occasionally with explosions of beauty.
These changes don’t happen at internet speeds. You’ll hardly know they’re happening at all. This is one of the gifts plants give me. They remind me to slow down, to take the long view, to breathe, relax, and just wait for what happens next.

They Don’t Complain and They Die Quietly (In Gardening on 23 June 2010)